🕊️ บทนำ
บทความนี้ไม่ได้มีเจตนาเพื่อกล่าวโทษหรือสร้างความเกลียดชังต่อชนชาติหรือศาสนาใด
แต่ต้องการชวนให้เห็นภาพประวัติศาสตร์จากอีกมุมหนึ่ง — มุมที่ไม่ถูกเล่าในกระแสหลัก
เพื่อให้เราเข้าใจอดีตมากขึ้น และร่วมกันสร้างอนาคตที่สงบสุขกว่านี้#ประวัติศาสตร์กลับหัว
🗓️ ไทม์ไลน์เหตุการณ์สำคัญ
| ปี | เหตุการณ์ | หมายเหตุ |
|---|---|---|
| 1914 | กลุ่มชาตินิยมเซอร์เบียลอบสังหารมกุฎราชกุมารออสเตรียที่ไม่นิยมสงคราม | จุดเริ่มต้นสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง |
| 1914–1918 | สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง อังกฤษ สหรัฐสนับสนุนฝ่ายลอบสังหาร | แบ่งฝ่ายมหาอำนาจกลาง vs สัมพันธมิตร |
| 1916 | ข้อตกลงลับ Sykes–Picot ระหว่างอังกฤษ–ฝรั่งเศส | แบ่งตะวันออกกลางหลังออตโตมันล่ม |
| 1917 (พ.ย.) | คำมั่นสัญญาบัลโฟร์ | อังกฤษให้คำมั่นแก่กลุ่มยิว |
| 1918 | สงครามยุติ ฝ่ายพันธมิตรชนะ | ออตโตมันล่มสลาย (เริ่มกระบวนการ) |
| 1920–1947 | การอพยพของชาวยิวสู่ปาเลสไตน์เพิ่มขึ้น | เริ่มต้นความขัดแย้งกับชาวอาหรับ |
| 1948 | การประกาศจัดตั้งรัฐอิสราเอล | เกิดสงครามอาหรับ–ยิวทันที |
1. 🎯 จุดเริ่มของสงคราม
- ฟรานซ์ เฟอร์ดินานด์ (มกุฎราชกุมารออสเตรีย-ฮังการี)
เป็นผู้นำที่ ไม่ต้องการทำสงครามกับเซอร์เบีย
→ แต่กลับถูกลอบสังหารโดยกลุ่ม Black Hand (เซอร์เบีย)
2. ⚖️ โลกแบ่งขั้วอำนาจ
| มหาอำนาจกลาง | สัมพันธมิตร |
|---|---|
| เยอรมนี 🇩🇪 | อังกฤษ 🇬🇧 |
| ออสเตรีย–ฮังการี 🇦🇹🇭🇺 (ผู้นำที่ถูกลอบสังหาร) | ฝรั่งเศส 🇫🇷 |
| ออตโตมัน (โลกมุสลิม) 🇹🇷 | อเมริกา 🇺🇸 |
| — | รัสเซีย 🇷🇺 |
3. 🇬🇧 อังกฤษและคำมั่นสัญญาบัลโฟร์
“รัฐบาลอังกฤษเห็นด้วยกับการจัดตั้งบ้านแห่งชาติของชาวยิวในปาเลสไตน์…”
– คำมั่นสัญญาบัลโฟร์ (Balfour Declaration), 2 พ.ย. 1917
- ให้สัญญาแก่ชาวยิว เพื่อแลกกับการสนับสนุนทางการเงิน/การทูต
- กลุ่มที่มีบทบาทสูง: ตระกูล Rothschild ตระกูลชาวยิว(สายธนาคาร, อังกฤษ–อเมริกา) ที่รวยที่สุดในโลก ในปัจจุบัน
ตระกูล Rothschild มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาโครงสร้างเศรษฐกิจของอังกฤษตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยเฉพาะผ่านสถาบันการเงิน N M Rothschild & Sons ที่ก่อตั้งในลอนดอน ซึ่งกลายเป็นหนึ่งในแหล่งทุนหลักของรัฐบาลอังกฤษในช่วงสงครามนโปเลียน และต่อเนื่องมาจนถึงยุคจักรวรรดิ
การดำเนินงานของธนาคารดังกล่าวไม่ได้จำกัดเพียงกิจกรรมทางการเงินทั่วไป หากแต่มีอิทธิพลเชิงโครงสร้างต่อ นโยบายสาธารณะ การเงินระหว่างประเทศ และการบริหารความเสี่ยงของรัฐ ตัวอย่างชัดเจนคือการมีบทบาทเป็นผู้ให้กู้รายสำคัญในโครงการระดับชาติ การลงทุนในระบบราง และการค้าต่างประเทศ ซึ่งล้วนเป็นแกนหลักของการขยายอำนาจจักรวรรดิอังกฤษ
ที่สำคัญคือ Rothschild มีบทบาทอย่างมีนัยสำคัญใน การบริหารและกำหนดราคาทองคำระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในฐานะผู้มีอำนาจควบคุม “London Gold Fixing” ซึ่งมีอิทธิพลต่อความมั่นคงทางการเงินในระดับโลก โดยเฉพาะในยุคที่ระบบทองคำ (Gold Standard) เป็นรากฐานของเศรษฐกิจระหว่างประเทศ
ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ถึงต้นศตวรรษที่ 20 บรรยากาศการเมืองของยุโรปเต็มไปด้วยความตึงเครียดจากการแข่งขันทางทหารและอาณานิคม ความสามารถของรัฐต่าง ๆ ในการเตรียมกำลังและสะสมทรัพยากรอย่างรวดเร็ว ส่วนหนึ่งต้องพึ่งพาโครงสร้างทางการเงินข้ามชาติ ซึ่งตระกูล Rothschild เป็นกลไกสำคัญ ทั้งในอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมนี และออสเตรีย
ดังนั้น แม้ตระกูล Rothschild จะไม่ปรากฏบทบาททางการเมืองโดยตรง แต่การมีอำนาจควบคุมทุนและการเงินระหว่างรัฐ ทำให้พวกเขาเป็น กลุ่มผลประโยชน์ระดับเหนือรัฐ ซึ่งมีอิทธิพลต่อโครงสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1 อย่างชัดเจน
4. 🛑 การสัญญาซ้อนของอังกฤษ
| กลุ่ม | ข้อตกลง |
|---|---|
| ชาวอาหรับ | สัญญาแมคมาฮอน–ฮุสเซน |
| ฝรั่งเศส | ข้อตกลงไซคส์–พิโกต์ |
| ชาวยิว | คำมั่นสัญญาบัลโฟร์ |
ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 อังกฤษได้ให้คำมั่นสัญญาทับซ้อนกันถึงสามฉบับกับกลุ่มต่าง ๆ โดยในปี 1915-1916 อังกฤษสัญญากับชาริฟฮุสเซนแห่งมักกะฮ์ว่าจะสนับสนุนการจัดตั้งรัฐอาหรับอิสระ หากอาหรับลุกขึ้นต่อต้านจักรวรรดิออตโตมัน (สัญญาแมคมาฮอน–ฮุสเซน) แต่ในปีเดียวกัน อังกฤษกลับตกลงลับกับฝรั่งเศสในการแบ่งดินแดนตะวันออกกลางหลังสงคราม โดยไม่ให้ชาวอาหรับปกครองตนเอง (ข้อตกลงไซคส์–พิโกต์) และในปี 1917 อังกฤษยังให้คำมั่นแก่ขบวนการไซออนิสต์ว่าจะสนับสนุนการจัดตั้งบ้านแห่งชาติของชาวยิวในปาเลสไตน์ (คำมั่นสัญญาบัลโฟร์) ทำให้คำสัญญาทั้งสามซ้อนทับและขัดแย้งกัน โดยเฉพาะในประเด็นเรื่องสิทธิเหนือปาเลสไตน์ ซึ่งเป็นต้นตอของความขัดแย้งในภูมิภาคจนถึงปัจจุบัน.
แม้จะมีการตกลงกับสามฝ่าย แต่เมื่อสิ้นสุดสงคราม
“คนที่ร่วมกับอังกฤษในตอนนั้น แทบไม่ได้สิ่งที่ตกลงไว้เลย”
โดยเฉพาะกลุ่มอาหรับที่ร่วมมือกับอังกฤษ กลับกลายเป็นผู้เสียเปรียบที่สุด
ชาริฟฮุสเซนแห่งมักกะฮ์ หวังจะได้เป็น กษัตริย์แห่งรัฐอาหรับที่รวมดินแดนจากซีเรียถึงฮิญาซ แต่ที่ได้จริงคือ จอร์แดน
| กลุ่ม | สิ่งที่คาดหวัง | สิ่งที่ได้รับ |
|---|
| ชาวอาหรับ (ฮุสเซน) | ตั้งรัฐอาหรับใหญ่ | ได้แค่จอร์แดน (ลูกหลานฮุสเซนปกครอง) |
| ฝรั่งเศส | ซีเรีย–เลบานอน | ได้จริง |
| อังกฤษ | ปาเลสไตน์–อิรัก | ได้จริง |
| ชาวยิว | บ้านแห่งชาติในปาเลสไตน์ | ได้รัฐอิสราเอลในปี 1948 |
5. 🇷🇸 ยูโกสลาเวีย และผลลัพธ์ของเซอร์เบีย
- เซอร์เบียได้รวมชาติเป็น “ยูโกสลาเวีย” หลังสงคราม
- แต่ความขัดแย้งภายในทำให้ แตกแยกอีกครั้งในศตวรรษที่ 20
อ่านประวัติเพิ่มเติม คลิก
6. 🧨 ปาเลสไตน์และอิสราเอล
- หลังอังกฤษรับปาเลสไตน์เป็นเขตแมนเดต (Mandate)
- การอพยพชาวยิว เพิ่มขึ้น
- จุดเริ่มต้นของ ปัญหาชาวอาหรับ–ยิว
- นำไปสู่การตั้งรัฐอิสราเอลในปี 1948
1 การย้ายถิ่นฐานและเทคนิคการยึดครองดินแดนในปาเลสไตน์ (1920–1947)
หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 อาณาจักรออตโตมันล่มสลาย อังกฤษได้รับสิทธิ์บริหาร “ปาเลสไตน์” ภายใต้ระบบ Mandate ของสันนิบาตชาติ (League of Nations) ในปี 1920 โดยมีพันธกิจทั้งในการปกครองประชากรท้องถิ่น (อาหรับ) และส่งเสริมการจัดตั้งบ้านเกิดของชาวยิว (Jewish National Home) ตาม ปฏิญญา Balfour (1917)
2. การอพยพของชาวยิว (Jewish Immigration)
มีคลื่นการอพยพของชาวยิวหลายระลอกจากยุโรปตะวันออก รัสเซีย เยอรมนี และโปแลนด์ โดยมีแรงจูงใจหลักจาก
- การต่อต้านชาวยิว (Antisemitism)
- อุดมการณ์ชาตินิยมไซออนิสต์
- การสนับสนุนจากองค์กรไซออนิสต์และประเทศตะวันตก
จำนวนประชากรชาวยิวเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ:
- จาก 10% ในปี 1917
- เป็นกว่า 30% ภายในปี 1947
3. เทคนิคและยุทธศาสตร์การยึดครองดินแดน
3.1 การซื้อที่ดินอย่างเป็นระบบ
- ดำเนินการโดยองค์กรอย่าง Jewish National Fund (JNF) และ Jewish Agency
- มุ่งซื้อที่ดินจากเจ้าของที่ดินอาหรับที่อยู่ต่างประเทศ (absentee landlords)
- ที่ดินที่ซื้อส่วนใหญ่จะกลายเป็น “ที่ดินแห่งชาติของชาวยิว” ที่ห้ามชาวอาหรับทำกินหรืออยู่อาศัย
3.2 การตั้งถิ่นฐานแบบมีเป้าหมาย
- การก่อตั้ง kibbutz (ชุมชนสหกรณ์) และ moshav (หมู่บ้านเกษตร) ซึ่งเป็นหน่วยตั้งถิ่นฐานทางเศรษฐกิจและการป้องกัน
- วางแผนการตั้งถิ่นฐานในตำแหน่งยุทธศาสตร์: ใกล้น้ำ, ถนน, เขตป้องกัน เพื่อเตรียมรองรับรัฐในอนาคต
- มีนโยบาย “ชาวยิวทำงานให้ชาวยิว” (Hebrew Labor) กีดกันแรงงานอาหรับ
3.3 ความร่วมมือกับอังกฤษในบางช่วง
- ในช่วงแรก อังกฤษสนับสนุนขบวนการไซออนิสต์เพื่อสร้างสมดุลกับประชากรอาหรับ
- มีการจัดตั้งหน่วยติดอาวุธที่ได้รับการฝึกจากอังกฤษ เช่น Haganah
- ต่อมาเมื่อชาวอาหรับลุกขึ้นต่อต้าน อังกฤษจึงเริ่มจำกัดการอพยพ (เช่น White Paper ปี 1939) แต่สายเกินไปที่จะควบคุม
4. การต่อต้านจากชาวอาหรับปาเลสไตน์
- เกิด กบฏอาหรับใหญ่ (Arab Revolt) ระหว่างปี 1936–1939 ต่อต้านการตั้งถิ่นฐานของยิวและอำนาจอังกฤษ
- อังกฤษใช้กำลังปราบปรามอย่างรุนแรง และสลายโครงสร้างทางการเมืองของชาวอาหรับ
5. ผลลัพธ์และเส้นทางสู่การแบ่งแยกดินแดน (Partition)
- ภายในปี 1947 ชาวยิวเป็นเจ้าของที่ดินเพียงประมาณ 6–7% ของปาเลสไตน์ แต่มีโครงสร้างชุมชนและกองกำลังติดอาวุธที่แข็งแกร่ง
- องค์การสหประชาชาติ (UN) เสนอแผนการแบ่งแยกปาเลสไตน์ (UN Partition Plan) ให้เป็นรัฐยิวและรัฐอาหรับ ซึ่งนำไปสู่ความขัดแย้งที่รุนแรงยิ่งขึ้น
- การตั้งรัฐอิสราเอลในปี 1948 เกิดขึ้นจากพื้นฐานโครงสร้างและการวางระบบที่สร้างขึ้นในช่วงปี 1920–1947
📚 หมายเหตุทางวิชาการ
นักวิชาการ เช่น Ilan Pappé และ Rashid Khalidi ได้อธิบายว่าเป็น “การยึดครองที่ไม่ต้องใช้รถถัง” แต่ใช้เงินทุน ความชอบธรรมจากอำนาจโลก และเครือข่ายระหว่างประเทศ
การยึดครองในยุคนี้ไม่ได้ดำเนินด้วยกำลังทหารโดยตรง แต่เป็นรูปแบบ “การตั้งถิ่นฐานเชิงยุทธศาสตร์” (strategic settler colonialism)
ระหว่างปี 1920–1947 กระบวนการตั้งถิ่นฐานของชาวยิวในปาเลสไตน์ภายใต้การอำนวยการของอังกฤษและขบวนการไซออนิสต์ละเมิดหลักมนุษยธรรมอย่างร้ายแรง โดยประชากรอาหรับดั้งเดิมถูกตัดสิทธิ์ในการกำหนดอนาคตของตนเอง (self-determination) ถูกกีดกันจากสิทธิในที่ดิน การจ้างงาน และถูกจำกัดจากการเข้าถึงทรัพยากรในลักษณะเลือกปฏิบัติตามเชื้อชาติ (ethnic discrimination) การซื้อที่ดินจำนวนมากและการตั้งนิคมเฉพาะชาวยิวได้ทำลายเสถียรภาพเศรษฐกิจของประชากรท้องถิ่น ส่งผลให้เกิดการไร้ที่ดิน ความยากจน และความไม่มั่นคงด้านอาหาร ขณะเดียวกัน การต่อต้านจากชาวอาหรับถูกตอบโต้ด้วยการใช้กำลังทหาร การจับกุม และการทำลายโครงสร้างชุมชนอย่างกว้างขวาง
กระบวนการเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่เป็นการวางรากฐานอย่างเป็นระบบเพื่อเตรียมการจัดตั้งรัฐยิว โดยอาศัยอำนาจอาณานิคมและทุนสนับสนุนจากต่างประเทศ ทำให้การดำรงอยู่ของประชากรอาหรับถูกมองว่าเป็นอุปสรรคที่ต้องจัดการ ซึ่งถือเป็นการละเมิดหลักสิทธิมนุษยชนสากล ทั้งในแง่ของความเสมอภาค เสรีภาพ สิทธิในทรัพย์สิน และหลักการห้ามการบังคับย้ายถิ่นฐาน (forcible transfer) ตามกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศอย่างชัดเจน
หลังการตั้งรัฐอิสราเอลได้เพียงปีเดียว สหประชาชาติได้แสดงจุดยืนอย่างชัดเจนผ่านอนุสัญญาเจนีวาฉบับที่ 4 (1949) ซึ่งวางหลักเกณฑ์ด้านมนุษยธรรมในยามสงคราม โดยระบุข้อห้ามสำคัญ เช่น ห้ามย้ายประชากรของรัฐตนเองเข้าไปในดินแดนที่ยึดครอง ห้ามบังคับย้ายถิ่นฐานของประชากรท้องถิ่น และห้ามทำลายบ้านเรือนโดยไม่มีเหตุผลทางทหาร นอกจากนี้หลังสงครามหกวันในปี 1967 มติ 242 ของ UN ยังยืนยันหลักการว่า “การยึดดินแดนด้วยสงครามเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้” พร้อมเรียกร้องให้อิสราเอลถอนตัวจากดินแดนที่ยึดครอง และให้ประเทศในภูมิภาคอยู่ร่วมกันอย่างสันติภายใต้หลักการเคารพอธิปไตยซึ่งกันและกัน.
แม้สหประชาชาติจะกำหนดหลักการและข้อห้ามอย่างชัดเจนผ่าน อนุสัญญาเจนีวาฉบับที่ 4 (1949) และ มติ 242 (1967) แต่อิสราเอลยังคงละเมิดข้อตกลงเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในประเด็น การตั้งนิคมยิว (Jewish Settlements) ในเขตเวสต์แบงก์ ซึ่งเป็นดินแดนยึดครอง อิสราเอลได้ ย้ายพลเมืองของตนเองจำนวนมากเข้าไปอาศัยในพื้นที่เหล่านี้ ซึ่งขัดต่อข้อห้ามของอนุสัญญาเจนีวาที่ห้ามย้ายประชากรของรัฐตนเองเข้าไปในดินแดนที่ยึดครอง อีกทั้งยังมีการ ทำลายบ้านเรือนและบังคับย้ายชาวปาเลสไตน์ออกจากพื้นที่ โดยอ้างเหตุผลด้านความมั่นคง ซึ่งหลายกรณีไม่มีความจำเป็นทางทหารตามที่กฎหมายกำหนด นอกจากนี้ อิสราเอลก็ ไม่ถอนตัวจากดินแดนที่ยึดครองหลังปี 1967 อย่างเวสต์แบงก์และโกลานไฮทส์ตามที่มติ 242 เรียกร้อง ส่งผลให้สถานการณ์ยิ่งซับซ้อนและความขัดแย้งยืดเยื้อมาจนถึงปัจจุบัน.
7. 🎬 ฮอลลีวูดเล่าแบบไหน?
- หนังส่วนใหญ่เล่าให้ ฝ่ายสัมพันธมิตรเป็นพระเอก
- แทบไม่พูดถึงว่า คนที่ถูกฆ่าเป็นผู้นำที่ไม่ต้องการสงคราม
- ผู้ชนะเขียนประวัติศาสตร์เสมอ?
ตัวอย่าง ภาพยนตร์ Wonder Woman (2017) เป็นตัวอย่างร่วมสมัยที่ชัดเจนของการบิดเบือนบริบทสงครามโลกครั้งที่ 1 ผ่านเลนส์ของแฟนตาซีฮีโร่แบบตะวันตก โดยใช้ฉากสงครามจริงเป็นเพียงพื้นหลังให้ตัวร้ายเยอรมันกลายเป็นตัวแทนของ “ความชั่วร้าย” อย่างไร้บริบททางประวัติศาสตร์ ตัวละครเยอรมันถูกลดทอนเหลือแค่ “เป้าหมายให้ฮีโร่ฆ่า” โดยไม่มีความลึกในเชิงมนุษยธรรมหรือการเมือง ขณะเดียวกันก็ละเลยบทบาทของออตโตมันและพันธมิตรอื่น ๆ อย่างสิ้นเชิง ทำให้หนังเรื่องนี้กลายเป็น “แฟนตาซีปลุกเกลียดศัตรู” ที่ลดคุณค่าการเรียนรู้จากสงครามลง เหลือเพียงการปลุกอารมณ์แบบขาว-ดำในโลกแฟนตาซีของฮอลลีวูด
🔚 สรุปบทเรียน
ประวัติศาสตร์บางด้านถูกทำให้เบาบางหรือเลือนไป
แต่เมื่อเราศึกษาจากหลายมุม เราจะเข้าใจมากขึ้น
ไม่ใช่เพื่อโทษใคร แต่เพื่อ ไม่ให้ซ้ำรอยเดิม
🧩 เสริมการเรียนรู้:
📌 แหล่งเพิ่มเติมแนะนำ:
0 Comments